Een op de 10 Nederlanders gebruikt met grote regelmaat voorgeschreven slaappillen op dit moment. Een derde daarvan zijn langdurige gebruikers.

Slapen of in slaap vallen kan een probleem zijn bij ouderen of mensen die leiden aan dementie en hierdoor 's nachts onrustig zijn. Mensen zijn dan soms langer wakker 's nachts dan overdag en kunnen zo het dag - nachtritme omdraaien. 

Er zijn heel veel verschillende slaapmedicijnen te koop, echter is het aantal soorten heel beperkt. De meest voorgeschreven en gebruikte slaapmedicijnen zijn Temazepam en Oxazepam. Natuurlijke hulpmiddelen zijn Valeriaan en Melatonine. 

Temazepam wordt vooral voorgeschreven aan mensen die moeite hebben met inslapen, ze noemen deze pil dan ook wel vaak een inslapertje. De werking is rustgevend, vermindert angstgevoelens, ontspant de spieren en maakt suf. Hij werkt binnen 15 a 30 minuten na inname en de werking houdt ongeveer 4 a 6 uur aan.

Oxazepam wordt voorgeschreven als men al langere tijd kampt met slaapproblemen of zelfs slapeloosheid.  De werking is praktisch hetzelfde als bij temazepam. Het verschil zit hem in het feit dat deze pil pas na 1 uur begint te werken en tot 10 uur aanhoudt. Het brengt je in slaap en het houdt je dus in slaap en is dus een doorslaper. 

8 Feiten over slaapmedicatie 

1. Pillen die melatonine of valeriaan bevatten, zijn relatief veilig, maar de werking is beperkt.

Ze zijn relatief veilig ten opzichte van voorgeschreven meidcatie maar het is de vraag in hoeverre de werking reikt.  Melatonine werkt goed bij een jetlag, en dan moet je precies de juiste dosering hebben en die op het juiste moment innemen. Het voordeel is dat valeriaan en melatonine weinig bijwerkingen hebben.

Melatonine is een slaaphormoon dat je lichaam ook zelf aanmaakt. Als je een verstoord slaapritme hebt, kan melatonine helpen om dit te herstellen. Het tijdstip van inname en de dosering is erg belangrijk. Bij gezonde mensen of bij foutieve inname kan melatonine het slaapritme juist ontregelen. Ook kan het mogelijk de natuurlijke aanmaak van melatonine verstoren, waardoor je op termijn alleen maar slechter gaat slapen.

 

2. Medicatie als oxazepam of temazepam kan in principe weinig kwaad.

Wel kun je er overdag suffer van worden. Deze medicatie wordt dan ook door artsen voorgeschreven voor slaapproblemen en spanningsklachten. Bij deze klachten kunnen de middelen effectief en behulpzaam zijn. Als ze volgens het voorschrift worden gebruikt, hebben sommige mensen er veel baat bij. Verslaving is een groot risico van deze middelen. Het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen bestrijdt klachten tijdelijk, maar neemt de oorzaak niet weg. Gebruik zou daarom altijd tijdelijk en met een duidelijk doel moeten zijn.

 

3. Slaapmedicatie bestrijdt het symptoom maar neemt niet de oorzaak weg

Zonder overleg met een arts een slaappil nemen omdat je af en toe moeilijk is slaap komt, is een slecht idee. Je lost hiermee het probleem waardoor je moeilijk in slaap komt namelijk niet op. Hierdoor loop je het risico dat je op de slaappil gaat vertrouwen om in slaap te komen en ga je bijvoorbeeld vaker laat naar bed, omdat 'de slaappil je toch wel helpt'. Zo kun je in een vicieuze cirkel terechtkomen en loop je het risico om afhankelijk te raken of ernstigere slaapproblemen te ontwikkelen.

 

4. De kwaliteit van slaap is minder bij een slaappil in vergelijking met 'natuurlijk' slapen

Onderzoek laat zien dat je anders slaapt als je een slaappil hebt genomen. Een slaappil zorgt ervoor dat je minder REM-slaap hebt, en dat is het soort slaap dat je nodig hebt om uit te rusten.

Slaapmedicatie zorgt ervoor dat je sneller in slaap valt en minder vaak wakker wordt. Dit gebeurt echter op een onnatuurlijke manier. Je hebt minder REM-slaap; de slaapfase waarin je droomt en geestelijk het meeste uitrust. Vandaar dat slaapmiddelen er ook voor kunnen zorgen dat je minder uitgerust en zelfs een beetje 'katerig' wakker wordt.

 

5. Slaapmedicatie of niet Slapen; keuze tussen twee kwaden.  

Sommige mensen hebben serieuze slaapproblemen. In combinatie met behandeling door een arts kan een slaapmiddel in zo'n geval helpen en kan het beter zijn dan een nacht niet slapen. Als gezond persoon is het echter beter om niet op slaapmiddelen te vertrouwen en dan maar een nacht niet te slapen. Dit is natuurlijk ook niet gezond voor je, maar zo ervaar je wel de natuurlijke consequenties van je verstoorde slaappatroon en heb je een grotere kans dat je de volgende keer wel op tijd naar bed gaat, zodat het probleem niet erger wordt.

 

6. Slaapmedicatie kan vervelende biijwerkingen hebben

Slaapmedicatie kan zorgen voor sufheid overdag. Op de lange termijn kun je verslaafd raken en ook treedt gewenning op. Dan werkt de pil minder goed, maar blijf je overdag wel suf. Dat is vooral gevaarlijk bij ouderen, die door de sufheid kunnen vallen, daarbij soms een heup breken en dan in het ziekenhuis belanden.

Andere bijwerkingen kunnen zijn;  slaperigheid overdag, sufheid, vermoeidheid, gebrek aan concentratie, slappe spieren, geen zin meer in seks, gewichtstoename, dubbel zien en een katerig gevoel bij het wakker worden. Je waarneming kan ook wat vertroebelen.
 

7. Slaapmedicatie werkt verslavend

Bij gebruik langer dan twee weken kan al gewenning en verslaving optreden. Met name ouderen kunnen hier last van hebben.

Door het gebruik van slaapmiddelen kun je juist angst- en slaapproblemen ontwikkelen. Dit zien veel mensen dan vervolgens als bevestiging dat ze de pillen nodig hebben. Hierdoor kan er een verslaving ontstaan. Van slaap- en kalmeringsmiddelen kun je geestelijk en lichamelijk afhankelijk raken. Bij geestelijke afhankelijkheid verlang je sterk naar het middel. Bij lichamelijke afhankelijkheid ervaar je dat je steeds meer nodig hebt om het effect te voelen (tolerantieontwikkeling). Ook ervaar je dat je bij stoppen last krijgt van onthoudingsverschijnselen, zoals spierpijn, slapeloosheid, angst , transpireren, hoofdpijn, overgevoeligheid voor licht en geluid. De ontwenningsverschijnselen beginnen na één tot vijf dagen en kunnen wel een maand aanhouden.

 

8. Voor veilig gebruik van slaapmedicatie is advies van de arts aan te raden.

In het beste geval adviseert een arts geen slaapmedicatie maar geeft deze slaapadviezen. Dingen die kunnen helpen zijn;  overdag bewegen (niet vlak voor je gaat slapen) en 's avonds laat tijd inruimen voor ontspanning (zoals een boek lezen, muziek luisteren of een warme douche nemen) en niet tot net voor je gaat slapen spannende series kijken of met werk bezig zijn. Ook het bekijken van zaken op de iphone of een tablet kunnen onrust geven. Het witte licht zorgt er ook voor dat je geest wakkerder wordt in plaats van aan slaap te denken. Zorg dat je slaapkamer rustig is en gebruik deze hoofdzakelijk om te slapen, zorg voor koelte en voldoende ventilatie. Verder probeer op dezelfde tijd op te staan dagelijks.